Hoogsensitiviteit en ADHD: Wat zijn de verschillen en overeenkomsten?

Wat is hoogsensitiviteit?

Hoogsensitiviteit, ook wel aangeduid als HSP (Highly Sensitive Person), is een eigenschap waarbij iemand zintuiglijke prikkels veel intenser ervaart dan gemiddeld. Geluiden, felle lichten, of emoties van anderen kunnen overweldigend zijn voor een hoogsensitief persoon. Ze nemen meer waar en verwerken informatie diepgaander, wat hen vaak in staat stelt om subtiele nuances in hun omgeving op te pikken. Maar dit kan ook veel energie kosten en zorgen voor overprikkeling.

Een klassiek voorbeeld: je loopt door een drukke stad en merkt dat je na een paar uur echt uitgeput bent. Het lawaai, de geuren, en de drukte om je heen hebben je energiereserves uitgeput. Mensen om je heen lijken hier geen last van te hebben, maar voor jou is het haast onhoudbaar. Dit is typisch voor hoogsensitieve personen die constant bezig zijn met het filteren van prikkels.

Wat is ADHD?

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) daarentegen wordt gekenmerkt door problemen met aandacht en focus, en soms impulsiviteit en hyperactiviteit. Mensen met ADHD kunnen moeilijkheden ervaren met het voltooien van taken, het organiseren van hun leven en het beheersen van impulsieve handelingen. Wat veel mensen niet weten, is dat ADHD ook sterk gekoppeld kan zijn aan overgevoeligheid voor prikkels, net zoals bij hoogsensitiviteit.

Stel je voor: je probeert je te concentreren op je werk, maar elke keer dat je de deur hoort dichtslaan of iemand hoort praten, raak je afgeleid. Je probeert het te negeren, maar het blijft maar binnenkomen. Uiteindelijk geef je op en ga je iets anders doen. Dit soort situaties komen vaak voor bij mensen met ADHD.

Lees ook: ADHD in het Dagelijks Leven: 20 Onverwachte Voorbeelden die Je Moet Kennen

Verschillen en Overeenkomsten tussen Hoogsensitiviteit en ADHD

Hoewel er duidelijke verschillen zijn tussen hoogsensitiviteit en ADHD, zijn er ook veel overlappingen. Zowel mensen met hoogsensitiviteit als ADHD hebben vaak moeite met het verwerken van prikkels uit hun omgeving. Waar een hoogsensitief persoon snel overprikkeld raakt en zich terugtrekt, kan iemand met ADHD juist reactief worden, of moeite hebben om de prikkels überhaupt te filteren.

Een ander verschil is hoe deze twee eigenschappen zich manifesteren in het dagelijks leven. Hoogsensitieve zoeken vaak meer de rust en stilte op om zichzelf te kalmeren, terwijl ADHD’ers vaak juist afleiding zoeken in de omgeving.

Denk aan het volgende scenario: Je zit in een restaurant met een groep vrienden. Als je hoogsensitief bent, merk je dat de gesprekken, de achtergrondmuziek, en de felheid van de verlichting langzaam beginnen te overweldigen. Je trekt je wellicht even terug om op adem te komen. Als je ADHD hebt, zou je in plaats daarvan kunnen merken dat je moeite hebt om je te concentreren op één gesprek, en je gedachten voortdurend afdwalen naar het gesprek aan een andere tafel of de geluiden om je heen.

ADHD en Hoogsensitiviteit: Wat speelt er bij jou?

Hoe weet je nu of je te maken hebt met hoogsensitiviteit en/of dat ADHD ook een rol speelt in jouw prikkelverwerking? Hier zijn een aantal vragen die je jezelf kunt stellen:

1. Heb je moeite met concentreren op taken, zelfs als ze belangrijk zijn?

2. Voel je je vaak rusteloos, alsof je altijd het gevoel hebt dat je nog veel moet doen? 

3. Raak je snel afgeleid door prikkels in je omgeving, zoals geluiden, gesprekken of zelfs je eigen gedachten?

4. Heb je vaak het gevoel dat je chaotisch bent, je spullen kwijtraakt of dingen vergeet?

Als je deze vragen herkent, kan het zijn dat er meer speelt dan alleen hoogsensitiviteit. ADHD kan je vermogen om prikkels te verwerken op een vergelijkbare manier beïnvloeden, maar vraagt om een andere aanpak.

Lees ook: De Geheime Gezichten van ADHD: 10 Verborgen Symptomen Onthuld

De Complexiteit van Diagnose

Wat het lastig maakt, is dat er geen zwart-wit antwoord is. Hoogsensitiviteit is geen officiële diagnose zoals ADHD dat wel is, maar het is een persoonlijkheidskenmerk dat door de wetenschap steeds meer erkend wordt. De kenmerken van ADHD zijn daarentegen duidelijk gedefinieerd in diagnostische handboeken, maar kunnen ook zeer individueel ervaren worden.

Sommige mensen die zichzelf altijd als hoogsensitief hebben beschouwd, ontdekken na onderzoek dat ze ook ADHD hebben. Dit kan een eye-opener zijn, omdat ze opeens begrijpen waarom bepaalde copingmechanismen niet altijd werken of waarom ze zich zo overweldigd voelen. Misschien heb je altijd gedacht dat je simpelweg gevoeliger was voor prikkels dan anderen, maar wist je niet dat ADHD je prikkelverwerking zo beïnvloedde.

Lees ook: Waarom ADHD vaak ongediagnosticeerd blijft bij vrouwen: Symptomen, oorzaken en impact

Erkenning en Hulp

Het mooie aan zowel hoogsensitiviteit als ADHD is dat beide eigenschappen unieke krachten met zich meebrengen. Hoogsensitieve mensen hebben vaak een groot inlevingsvermogen, terwijl mensen met ADHD snel kunnen schakelen en buiten de gebaande paden denken. Maar beide groepen kunnen ook veel baat hebben bij het leren omgaan met prikkels en het ontwikkelen van strategieën om hun eigen unieke uitdagingen te managen.

Lees ook: ADHD: Ontdek de Verborgen Superkrachten die je Leven Kleur Geven

Als je je herkent in dit verhaal, weet dan dat je niet alleen bent. Er zijn veel manieren om meer inzicht te krijgen in jezelf en om eventueel hulp te krijgen als je daar behoefte aan hebt. Soms kan een diagnose helpen om meer duidelijkheid te krijgen, of het nu gaat om hoogsensitiviteit, ADHD of een combinatie van beide.

Lees ook: Waarom ADHD Testen voor Volwassenen een Slimme Zet Is

Ben je nieuwsgierig geworden of je misschien niet alleen hoogsensitief bent, maar ook kenmerken van ADHD hebt? Het kan geen kwaad om dit verder te onderzoeken. Er zijn genoeg mogelijkheden om hier meer inzicht in te krijgen – en hulp is altijd dichtbij.